Week van de werkstress – Blijf emotioneel in balans

Deel 4: Blijf emotioneel in balans.

In de “week van de werkstress” na de lichamelijke (https://www.studiofeikjen.nl/week-van-de-werkstress-blijf-lichamelijk-in-balans/) en geestelijke balans (https://www.studiofeikjen.nl/week-van-de-werkstress-blijf-mentaal-in-balans/) nu aandacht voor emotionele balans. Door emotioneel in balans te blijven voorkom je symptomen van stress. Voorbeelden hiervan zijn: toenemende ontevredenheid, wisselende stemmingen, achterdocht, impulsiviteit, onzekerheid, onverschilligheid en onvriendelijkheid. Stress kan ook de controle over emoties aanzienlijk verminderen, zelfs milde stress kan dit effect hebben.

Meerdere hersengebieden betrokken

Hoe emoties precies werken in je hersenen is nog steeds niet helemaal duidelijk. Er doen verschillende hersengebieden mee, deze worden samen het limbisch systeem genoemd. Dit systeem speelt o.a. een rol bij het herkennen van angst, bij het geheugen, bij het onderdrukken van emoties en bij het overwegen van dingen. Er zijn ook gebieden bij die actief worden als er iets vervelends gebeurt of als je een fout maakt. Het type hormoon of neurotransmitter (= overdrachtsstoffen in het zenuwstelsel), dat afgescheiden wordt in een specifiek deel van het limbisch systeem, stuurt de lichamelijke reactie die optreedt. Die lichamelijke reactie benoemen we als emotie.

Maak jij mij boos of doe ik dat zelf?

Een vereenvoudigde uitleg over de weg van een emotie: een externe prikkel die binnenkomt via de zintuigen of door onze eigen gedachten wordt naar het centrale zenuwstelsel geleid. Op basis van ervaringen, overtuigingen, aangeleerde reacties (bewust en/of onbewust) wordt een interpretatie gemaakt over de aard van de prikkel: is er sprake van een bedreiging of juist een positieve prikkel? Er worden bijpassende hormonen of neurotransmitters afgegeven die een reactie in ons lichaam geven. In dit proces is het belangrijk te weten dat het “oordeel” over de prikkel per persoon kan verschillen. Het is een subjectief oordeel. Ook de lichamelijke ervaring zal door de één anders worden benoemd dan door de ander.

Objectief of subjectief?

Emoties die we ervaren worden dus niet objectief bepaald door de situatie of gebeurtenis waarin we ons bevinden. Wat de ene persoon boos maakt kan voor de ander een nietszeggende gebeurtenis zijn. Emoties komen voort uit onze interpretatie (bewust of onbewust) van wat er plaatsvindt. Dat oordeel heeft zich gevormd op basis van onze ervaringen, overtuigingen en reactiepatronen, die we hebben aangeleerd of opgedaan in de loop van ons leven. Veel hiervan gebeurt op onbewust niveau.

De signaalfunctie van emoties

Emoties zijn belangrijke signalen die we niet moeten wegslikken of ontkennen. Ze vertellen ons iets over de oorsprong van onze oordelen en interpretaties. Verder worden niet uitgedrukte en onbewuste emoties opgeslagen in het lichaam. Emoties geven spanning in spieren (denk bijvoorbeeld aan het fronzen van je wenkbrauwen, optrekken van je schouders of de spanning in je kaken). Als we niet in staat zijn onze emoties toe te laten, te onderzoeken en er weer uit te komen, kunnen zich daardoor lichamelijke klachten ontwikkelen.

Emoties reguleren

Wordt je overweldigd door een emotie? Merk je dat je door opkomende emoties niet meer helder kunt denken? Of niet kunt verwoorden wat je wilt? Neem een moment voor jezelf. Kijk of je uit de situatie kunt stappen om jezelf te kalmeren. Om te kalmeren breng je je aandacht naar je ademhaling. Adem diep in door je neus en langzaam uit door je mond. Laat daarbij een stukje spanning van je lichaam wegglijden. Herhaal dit 3 keer. Waarbij je bij iedere uitademing een beetje spanning van je schouders en uit je lichaam laat glijden. Daarna laat je de ademhaling weer zijn natuurlijke beloop volgen. Als je gekalmeerd bent kun je onderstaande tips gebruiken om te onderzoeken wat er gebeurde. Je kunt daarna alsnog, vanuit rust reageren op de situatie van voorheen.

Blijf emotioneel in balans

Alle adviezen om lichamelijk en mentaal in balans te blijven dragen ook bij aan je emotionele veerkracht. Daarnaast helpt het om aandacht te besteden aan je emoties:

• Emoties hebben of zijn. Boosheid voelen is een andere ervaring dan het zijn. Volledig opgaan in de emotie houdt de emotie in stand. Je blijft de prikkel die je zenuwstelsel bereikt voeden (dit gebeurt immers ook via je gedachten) en je blijft op die manier het systeem van ontstaan van emoties activeren. Je wordt de emotie. De nuance die kan helpen om te ervaren wat er werkelijk aan de hand is en eruit te komen ontbreekt op zo’n moment.
• Emoties (h)erkennen. Leer emoties te benoemen. Als mens hebben we 4 basisemoties, waarbij zich later nog 2 ontwikkelen: bang (angst), bedroefd (verdriet), boos, blij en afkeer en verbazing. Deze emoties zijn universeel en de gezichtsuitdrukkingen die we hierbij laten zien zijn ook universeel. Dit zijn niet de enige emoties die we ervaren, maar alle emoties waar we mee te maken krijgen zijn terug te brengen naar één van deze vier. Onder welke basisemotie valt wat jij ervaart?
• Emoties onderzoeken. Ervaar je alleen de basisemotie of kun je het nauwkeuriger omschrijven? Wat zit er onder die boosheid? Wat werd er echt geraakt? Voel je je niet serieus genomen, speelt je angst om te falen op of ben je bang voor afwijzing? Door verder te kijken ontdek je meer over je eigen behoeftes of verlangens. Je leert je eigen grenzen en waarden kennen door je emoties te onderzoeken. Je bent zo beter in staat je eigen behoeftes te benoemen. Voorkom op die manier dat je meegesleept wordt door je emoties en dat ze daarmee in stand gehouden worden.

Emotionele balans geeft veerkrachtig en vitaliteit

Naast aandacht voor je lichaam en je geest is het heel belangrijk om je bewust te zijn van je emoties. Herken als werkgever, leidinggevende of manager emoties beter en maak ze bespreekbaar vanuit je eigen emotionele balans. Het gesprek met je medewerkers kan zich zo verdiepen en werkstress kan eerder herkent worden.

Wil je meer informatie over emotioneel in balans blijven? Neem vrijblijvend contact met me op.